Việc tìm hiểu những gì sẽ diễn ra trong giai đoạn dậy thì là điều nên làm. Dù bạn là nam hay nữ thì đều trải qua những biến đổi quan trọng về tâm sinh lí...

Dậy thì là cách gọi khi cơ thể bạn bắt đầu phát triển và có sự thay đổi. Ngoại trừ giai đoạn ấu thơ, ở giai đoạn dậy thì, bạn sẽ lớn nhanh hơn các giai đoạn phát triển khác trong đời. Bạn lớn rất nhanh và khám phá những điều mới mẻ...

Thời điểm biến đổi

Đến thời điểm nhất định, não tiết ra một loại hoóc môn đặc biệt được gọi là kích tố sinh dục (gọi tắt là GnRH). Thông qua hệ thống mao mạch nối liền giữa sợi thần kinh và tuyến yên với vùng dưới đồi, GnRH được vận chuyển tới lá trước tuyến yên, thúc đẩy các tuyến nội tiết và sự hình thành FSH và LH. Các loại hoóc môn sinh dục chính là FSH và LH (hoóc môn của tuyến yên ở não), oestrogen và progesteron (hoóc môn sinh dục chính của nữ), testosteron (hoóc môn sinh dục chính của nam, tiết ra từ hai tinh hoàn).

Dưới góc độ sinh học, tuổi dậy thì là thời kì trưởng thành sinh dục, nghĩa là bắt đầu có khả năng sinh con. Nó được thể hiện ở bạn gái bằng sự có kinh nguyệt lần đầu và ở bạn trai là sự phóng tinh lần đầu.

Các bạn gái thường dậy thì ở độ tuổi từ 8 đến 13 và các bạn nam dậy thì muộn hơn, ở độ tuổi 10 đến 15. Đây là thời kì bạn không còn là trẻ con nhưng vẫn chưa hẳn là người lớn.

Sự lớn vọt

Ở tuổi dậy thì, cơ thể phát triển rất nhanh. Bạn cao vọt đến nỗi quần áo luôn bị ngắn. Bạn có thể cao hơn 10 cm trong một năm. Khoảng thời gian “tăng tốc” của cơ thể này kéo dài trong vòng 2-3 năm. Và bạn không chỉ có sự thay đổi về chiều cao mà là thay đổi toàn diện. Với các bạn nam, vai và ngực nở ra đáng kể, bụng và hông thon lại, cơ bắp nhều lên, giọng trầm hơn,... Còn với các bạn nữ, cơ thể xuất hiện những đường cong, mông nở nang, vú bắt đầu phát triển (nếu bạn bạn thấy nhức ở dưới vú, hãy xem nó là điều tất yếu).

Hiện tượng kinh nguyệt

Kinh nguyệt là hiện tượng sinh lí bình thường. Đó là dấu hiệu chứng tỏ bạn đã bắt đầu rụng trứng, có khả năng thụ thai và sinh con.

Buồng trứng của nữ nằm trong vùng xương chậu gồm hai bộ phận riêng ở hai bên: bên trái và bên phải. Chúng chứa hàng ngàn trứng.

Đến tuổi dậy thì, mỗi tháng buồng trứng sản xuất ra một trứng chín. Trứng này bắt đầu rời buồng trứng (trứng rụng) đi “chu du” trong ống dẫn trứng để đến tử cung (dạ con). Trước khi trứng rụng, lớp tế bào nội mạc trong tử cung cũng bắt đầu phát triển dày lên cùng với các mạch máu tại đó, để chuẩn bị đón trứng đã thụ tinh đến làm tổ. Khi đến tử cung, nếu trứng được thụ tinh nó sẽ phát triển thành thai nhi. Khi không thụ tinh, trứng sẽ không làm tổ trong lớp tế bào nói trên, nên lớp tế bào này sẽ tự bong ra cùng với máu chảy ra ngoài âm đạo. Hiện tượng này được gọi là hành kinh.

Mỗi chu kì kinh nguyệt được qui ước từ ngày đầu thấy kinh của kì này đến ngày đầu thấy kinh của kì sau. Một chu kì thường kéo dài 28-32 ngày. Mỗi kì hành kinh kéo dài 5-7 ngày, và khoảng hai tuần sau đầu chu kì, một trứng khác sẽ rụng và bắt đầu cuộc hành trình.

Lông và râu

Ở cả nam lẫn nữ đều xuất hiện lông nách và lông mu (quanh cơ quan sinh dục). Lúc đầu chỉ thưa thớt, sau dày hơn. Riêng với nam, bắt đầu mọc râu, ria mép.

Mụn

Ở tuổi dậy thì mụn trứng cá xuất hiện trên mặt, cổ, tay, chân,... do tuyến mồ hôi và tuyến bã hoạt động mạnh. Bạn nên giữ vệ sinh da dẻ sạch sẽ. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về phương pháp trị mụn trứng cá. Nếu bạn có hiểu biết về mụn trứng cá thì tốt hơn là chờ nó tự biến mất đến khi bạn hết tuổi thanh niên.

Mồ hôi

Nhiều bạn tuổi teen bảo rằng có một mùi lạ xuất hiện ở nách và ở một số nơi khác trên cơ thể. Đến tuổi dậy thì, các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn và mồ hôi tiết ra nhiều hơn. Lúc mới tiết ra, mồ hôi không có mùi, nhưng khi đọng lại trên da và bị các vi khuẩn trên da phân hủy, mồ hôi sẽ có mùi. Muốn bớt mồ hôi nách, bạn cần tắm rửa thường xuyên, mặc quần áo loại dễ thấm và hút mồ hôi. Ngoài ra, bạn còn có thể giảm hôi nách bằng cách dùng sản phẩm lăn nách, khử mùi.

Còn gì nữa nhỉ ?

Bước vào tuổi dậy thì, bạn gái thấy cơ quan sinh dục nhiều khi bị ướt vì có chất dịch nhầy tiết ra. Đây là hiện tượng sinh lí bình thường của cơ thể. Chất dịch này xuất hiện ở cửa âm đạo nên được gọi là “dịch tiết âm đạo”. Dịch thường có màu trắng trong, trắng đục hoặc hơi ngả vàng.

Ở các bạn nam, dương vật rất dễ “ngóc đầu dậy” vì đủ mọi lí do, như khi bạn có chuyện vui vẻ, khi thoáng nghĩ đến bạn gái, khi sợ hãi, khi thức dậy vào sáng sớm... Hiện tượng xuất tinh lần đầu tiên vào ban đêm chứng tỏ bạn nam “đã lớn”. Nó được gọi là mộng tinh hay cò gọi là “giấc mộng ướt”. Đó là hiện tượng bình thường do tinh dịch được sản sinh và tích lũy quá đầy thì có phản xạ tống xuất để lấy chỗ chứa cho phần tinh dịch mới.

Những biến đổi về cảm xúc

Ở tuổi này, bên cạnh sự thay đổi về hình thể bên ngoài thì những bên trong các bạn cũng xuất hiện những cảm xúc mới lạ. Bạn dễ nóng giận, nhu cầu muốn thoát khỏi sự kiểm soát của gia đình, muốn tự lập và muốn được đối xử như người lớn. Còn cha mẹ thì cho rằng các bạn vẫn còn trẻ con nên các bạn hay cãi lời cha mẹ và những xung đột thường xảy ra. Các bạn cần điều chỉnh bản tính trẻ con của mình cho phù hợp với tuổi mới lớn.

Bạn cảm thấy xấu hổ khi nói chuyện về giới tính, nhưng thật ra bạn cần dược cung cấp những thông tin về nó. Một số bạn mạnh dạn đem những thắc mắc của mình hỏi cha mẹ và luôn luôn nhận được lời giải đáp. Nhưng nếu bạn cảm thấy mắc cỡ, không dám hỏi cha mẹ thì còn có một số người khác có thể giúp bạn, như bác sĩ, y tá trường học, giáo viên, trung tâm tư vấn hoặc với bất cứ người lớn nào bạn cảm thấy thoải mái khi trò chuyện.

Sự phát triển khác nhau

Mọi người không giống nhau hoàn toàn, do đó khuynh hướng phát triển cũng không như nhau. Tốc độ phát triển tùy thuộc bản thân mỗi cá nhân. Có thể những người bạn khác có những đường cong rõ nét nhưng bạn thì không. Giọng nói của các bạn thay đổi nhưng giọng của bạn thì vẫn the thé như trẻ con. Hoặc có thể bạn là cô gái ốm nhom, cao nhất lớp hay một chàng trai duy nhất trong lớp phải cạo râu.

Nhưng rốt cuộc, mọi người đều trải qua giai đoạn dậy thì và những sự khác biệt giữa bạn và bạn bè sẽ không còn. Đó là một bước ngoặt cơ bản trong đời sống của mỗi con người.

  Đã đọc: 1008